Besni Gülüsüm-Servi Erdemeoğlu ASM doktorlarından Aile Hekimi Dr. M. Melikşah Yılmaz vatandaşlara özellikle rüzgârlı günlerde soba zehirlenmelerine karşı dikkatlı olmaları çağrısında bulundu. Yılmaz vatandaları alınacak önlemler, zehirlenme sonrası yapılacak olanlan hakkında şöyle uyardı:
Karbonmonoksit zehirlenmesi
Karbonmonoksitin, özellikle yanamayan kömür ve alevi sönen tüp veya doğalgazdan çıkan, solunum yolu ile kana karıştığında kandaki oksijenin yerine geçerek doku hipoksisi oluşturan renksiz, kokusuz ve tahriş edici olmayan bir gazdır. Sıvı ve katı yakıtların tam olarak yanmadığı durumlarda ortaya çıkar. Renksiz ve kokusuz olduğu için kişi soluyarak zehirlendiğini kolay kolay hissedemez. Yavaş yavaş kandaki oksijeni düşüren bu gaz, hissedilemediği için kişide anlaşılamayan bir yorgunluğa sebep olur.
Zehirlenen kişi öyle bir hale gelir ki yattığı yerden doğrulamaz, elini kolunu hareket ettiremez. Hatta ve hatta o anda zehirlendiğini anlasa bile yerinden kalkıp şofbenin düğmesini kapatamaz, camı veya kapıyı açamaz. Bağırmak istese de sesi çıkmaz; uykuya meyil, şuur bulanıklığı, solunum sıkıntısı sonra da solunum ve kalp durması sonucu sessiz bir ölüm gerçekleşir.
Ülkemizde en sık nedeni, kovalı kömür sobalarının iyi çekmeyen bacalara bağlanmasından kaynaklanır. Bunun dışında şofben, kombi, borusuz soba, ocak, fırın, mangal gibi karbonmonoksit yayma olasılığı olan etkenlerle de zehirlenme gerçekleşebilir.
Zehirlenme söz konusuysa yapılması gerekenler
Doğalgaz Şebekesi ile ilgili ortaya çıkabilecek sorunlarda 187 no’lu telefondan Doğalgaz Arıza Servisi aranmalı,
Karbonmonoksit zehirlenmesinin mutlaka hastanede tedavi edilmesi gerekmektedir. Bu nedenle zehirlenme durumunda, Sağlık Bakanlığı’na bağlı, ücretsiz 114 no’lu Zehir Danışma Merkezi aranarak, zehirlenmelerde yapılacak ilkyardım hakkında gerekli bilgiler alınmalıdır
Karbonmonoksit ile meydana gelen zehirlenmelerde kısa süre içerisinde tıbbı müdahale yapılmazsa, zehirlenmeler ölümle sonuçlanabilir. Hastanın bilinci açık ise temiz havaya çıkarılıp ardından sağlık kuruluşuna başvurulmalı bilinci kapalı ise oda havalandırılıp 112 Acil Servis Ambulansı ile hastaneye sevki sağlanmalıdır.
CO Zehirlenmelerinden Korunmak İçin Neler Yapılmalı?
Ev ve işyerlerinde doğal gaz ile kullanılan cihazların her yıl bakımları yaptırılmalı.
Doğalgaz cihazlarına yeterli oksijen sağlanmalıdır. Onun için pencerelerden içeriye oksijen girmesini sağlayacak açıklıklar olmalıdır.
Soba kurarken fazla dirsek kullanımından kaçınılmalıdır.
Bacaların ve boruların temiz ve tıkanıksız olduğunu garanti altına alınmalı.
Bacalar dışarıya kaçak olmayacak şekilde bağlanmalıdır.
Şofbenler standartlara uygun olmalı, oksijen yetersizliği olduğunda kendiliğinden sönen tipte olanlar seçilmelidir.
Mümkünse şofbenler banyolarda bulunmamalı balkonlara ya da havadar mekânlara konulmalıdır.
Banyo uygun bir şekilde havalandırılmalıdır.
Kapalı veya yarı kapalı garajlarda motorlu taşıtları uzun süre çalışır durumda bırakılmamalı.
Özellikle Lodoslu havalarda ölüm oranlarında artış gözlendiğinden dolayı gece mutlaka sobalar söndürülmelidir.
Karbonmonoksit sensörleri kullanılmalıdır. Karbon içeren yakıtların kullanıldığı odalara yerleştirilen bu cihazlar karbonmonoksit gazını algılar ve alarm devreye girer. Çıkardığı kuvvetli ses sayesinde ev içerisinde yaşayan kişilerin uyarılmasını sağlar.
