Bugün, 29 Mart 2024 Cuma

UZM.DR. MUSTAFA TORUN


HEPATİT-B ?Yİ ÖĞRENMEYE ÇALIŞALIM


Çağımızın Sigaradan sonra en kanserojen sorunu olan Hepatit- B virusu ve oluşturduğu ?Viral Hepatit ?B? hastalığı sosyal ve ekonomik kayıplar açısından son derece önemli bir enfeksiyon hastalığıdır. Bu konudaki bilgilerimizi anlaşılır bir şekilde aktarırsak, herhalde azda olsa görevimizi yapmış oluruz. 40 soru 40 yanıtla konuyu basitçe irdelemeye çalıştık.

1? Hepatit-B nedir

? Hepatit-B virüsü tarafından oluşturulan, temelde karaciğeri etkileyen bir enfeksiyon hastalığıdır.

2? Hepatit-B virüsü nasıl bulaşır?

?Enfekte olmuş kan ya da serum teması ile bulaşır. Bunun yanında cinsel yolla da bulaşabilir. Ayrıca salya, anne sütü gibi diğer vücut salgıları ile de bulaşma riski olabilmektedir. Bugün cinsel temas ya da belirgin bir kan teması olmadan aile içi geçiş ya da yatay geçiş de önemli bir bulaşma yoludur.

3? Virüsün kuluçka süresi ne kadardır?

? Virüs alındıktan sonra, 1 ila 6 ay arasında hastalık ortaya çıkar. Ortalama olarak kuluçka süresi 1,5 ila 2 aydır.

4? Virüs bulaştıktan sonra nelere neden olur?

? Akut Hepatite, ?Fulminant Hepatit? dediğimiz çok ağır seyreden Hepatit tipine, kronikleşirse Kronik Hepatite, kronik taşıyıcılık durumuna, ve bazen uzun vadede siroza ve karaciğer kanserine neden olabilir.

5? Hepatit-B´nin kanserle ilişkisi varmıdır?

? Evet, Hepatit-B´nin karaciğer kanseri ile çok açık bir ilişkisi bulunmaktadır.

6? Akut (İlerlemiş) Hepatit-B nasıl bir hastalıktır?

? Sarılıklı ve Sarılıksız tipleri vardır.

7? Sarılıklı formda klinik nasıl başlar?

? Ateş, bulantı, kusma, titreme, yorgunluk, bitkinlik, eklem ağrıları şeklinde başlangıç dönemi ile birlikte oluşur.

8? Sarılık ne zaman ortaya çıkar?

? Başlangıç dönemi yaklaşık bir hafta sürer ve sonra sarılık belirir.

9? Sarılık nasıl belirti verir?

? İdrarın rengi koyulaşır, cilt ve gözün beyaz kısmı sararır, ayrıca karnın sağ üst kısmında ağrı olabilir.

10? Sarılıksız form nasıldır?

? Hastalık hafif seyreder. Belirtiler genelde silik olup, gözden kaçarak tanı konulmasını zorlaştırabilir. Halsizlik, yorgunluk, iştahsızlık, yağdan sigaradan tiksinti gibi belirtileri vardır.

11? Çocuklarda hastalığın seyri nasıldır?

? Çoğunlukla sarılık olmadan, silik klinik belirtilerle geçerek gözden kaçabilir, Bazende ?Kolestatik (Safra yollarını tıkayıcı) Tip?  ile seyredebilir.

12? Kolestatik Tip nasıldır?

 - Camcı macunu gibi dışkı, idrarda Billiurubin (bunlar tahlillerde yazılıdır) artısı, Urobilinojen kaybolması ile kendini gösterir.

13? Fulminant (Öldürücü) Hepatit nedir?

? Yaygın karaciğer harabiyetine (harap olmasına) neden olan, ağır seyreden, koma ve ölümle sonuçlanabilen bir tiptir.

14? Fulminant Hepatitte klinik nasıldır?

? Viral Hepatit gibi başlar fakat ağır seyreder, hastada önce yorgunluk, ilgisizlik ardından da huzursuzluk, sık soluma, havale, zihinsel bozukluk, ellerde titreme, nefeste kötü koku görülür. Karaciğer hızla küçülür.Karaciğer testlerinde de ani düşme olur.

15? Hepatit-B laboratuarda nasıl tespit edilir?

? Virüse ait HBsAg, HBcAg (serumda görülmez), HBeAg dediğimiz antijenlerin (Vücuda yabancı moleküllerin) ve buna karşı vücutta oluşan anti HBc, Anti HBs, ve Anti HBe Antikorların (Bağışıklık molekülleri) tespiti ile anlaşılır.

16? Bu göstergeler ne zaman ortaya çıkar?

? Virüsün vücuda girişini takiben belli bir süre sonra fakat sarılığın ortaya çıkmasından haftalar önce serumda HBSAg ve HBEAg tespit edilir. Kanda 1 ila 3 ay kalırlar. Fakat HBCAg hiçbir zaman kanda bulunmaz. Hastalığın erken döneminde Anti HBc IgM süratle oluşur ve akut (yeni oluşan) infeksiyon için tanı koydurucudur. 3 ila 6 ay içinde yerini Anti HBc IgG´ye bırakır. HBSAg kaybolduktan sonra kısa bir boşluk (pencere dönemi) olur. Daha sonra Anti HBs ve Anti HBe belirir. Bu sürecin iyiliğini gösterir.

17? Kronik (Süregen) taşıyıcılık ne demektir?

? Taşıyıcı kişilerde virüs bulunur, fakat hastalık oluşturmaz. Bu kişiler normal görünür. Kandaki Virüs sayıları düşüktür. Ama bulaştırıcılık özellikleri vardır. 3-6 ayda bir izlenmeleri iyi olur.

18? Kronik taşıyıcılıkta laboratuar bulguları nasıldır?

? HBSAg pozitif bulunur. Ancak bu Ag´ye karşı vücutta anti HBs oluşturmaz. Bir kişide hiçbir hastalık belirti ve bulgusu yokken HBsAg pozitifse ve aynı zamanda karaciğer enzimleri (AST ve ALT) normalse bu kişi büyük ihtimalle taşıyıcıdır.

19? Akut (Yeni oluşan) hastalıkta; laboratuvarla nasıl tanı konur?

? Anti HBc IgM´nin pozitifliği akut hastalık için tanı koyucudur.

20? Bulaşıcılığın yüksek olduğunu gösteren <> hangisidir?

?  ?HBEAg?

21? Akut (Yeni oluşan) Hepatit-B´nin tedavisi nasıldır?

? Özgül bir tedavisi yoktur. İstirahat ve diyet önerilir. Gerekirse hastaneye yatırılır. Çevresine bulaşma yolları hakkında eğitim verilip hızla bu gruba aşılama programı uygulanır.

22? Diyet tedavisinde yapılması gerekenler nelerdir?

? Az yağlı, yüksek kalorili, sindirimi kolay, hafif gıdalar verilir. Kolestatik formda yağ alımı asgariye indirilir. Fulminant formda ise protein alımı kesilir.

23? Hastalığın gelişimi nasıldır?

?  Çocuklarda iyidir, belirtisiz hastalık oluşur ama kronikleşem daha sıktır. Erişkinlerde %90 şifa ile sonuçlanır. Fulminant gidiş seyrektir. Geri kalan %5-10´da kronikleşme olur. Taşıyıcıların %2-3´ün de ise <> gelişebilir. Kronik hepatit; siroz ya da kanserle sonuçlanabilir.

24? Hastalık gebelerde nasıl seyreder?

? Akut viral Hepatit gebelerde daha ağır seyreder.

25? Taşıyıcı anneden bebeğe geçiş olur mu?

? HBSAg (+) olan anneden doğan bebeklere herhangi bir müdahale (aşı ve immünglobulin) yapılmazsa geçme ihtimali vardır. Çoğunlukla doğum sırasında anne kanından geçer. Anne hem HBSAg, hem de HBEAg pozitifse bulaşma olasılığı daha fazladır.

26? Yeni doğanda hastalık nasıldır?

? Genellikle belirtisizdir. Büyük oranda kronikleşme olur.

27? Taşıyıcı anneden doğan çocuklar için ne yapılmalıdır?

? Doğumdan sonraki ilk gün HBlg (Hepatit-B için özgün serum)  ve aşı yapılır. Aşı 1 ve 6 ay sonra tekrarlanır.

28? Taşıyıcı anne bebeğini nasıl besler?

? Taşıyıcı annenin bebeğine hemen doğum sonrası aşı ve hepatit B İmmünglobulin birlikte verildiyse anne sütü verilebilir.

29? Hepatit-B´den korunma yollarını anlatır mısınız?

Hastanelerde tıbbi malzemeler bir defa kullanımlık olmalı, iyi dezenfekte edilmelidir. İşi biten şırıngalar delinmez atık kabına konmalı, iğnesi plastik kılıfına geri takılmamalıdır. Çok gerekmedikçe kan ve kanla ilgili ürünler kullanılmamalıdır (Ne kadar güvenli test edilirse edilsin). Kan vericilerinden iyi bir öykü alınarak (Uyuşturucu bağımlılığı, devamlı kan alıcısı, hepatit öyküsü v.b.) çok gerekli ise ve ilgili testler yapılarak, uzman kontrolünde kan nakli yapılabilir. Kan kardeşliği için kan akıtmak, akupunktur, dövme, piercing son derece risklidir. İşlem öncesi kanla bulaşan hastalıklar yönünden iyi bir araştırma yapılmalıdır. Diş fırçası, makas, jilet, tıraş makinesi gibi aletler, olanaklı ise 15 dakika kaynatılmalı veya, % 5 çamaşır suyu ile en az 30 dakika muamele edilmelidir. Bulaş riski olan yüzeyler % 10 luk çamaşır suyu ile silinmelidir, manikür,pedikür aletleri ortak kullanılmamalıdır. Eve gelen misafirler de risk oluşturabilir. Evde aile fertlerinden birinde Hepatit-B olabilir. En iyisi bu durumlara karşı zaman kaybetmeden aşı yaptırmaktır. Hepatit-B aynı zamanda cinsel yolla da bulaşabildiğinden, tek eşlilik, güvenli cinsel ilişki, çok eşlilik durumunda kondom kullanmak en iyi çözümdür. Eşimiz virüs taşıyorsa aşı yaptırmak önemli ve gereklidir,  aşılı isek ve bağışıklılığımız oluşmuşsa sorun yoktur. Hepatit-B´li kişi ile riskli temaslarda (iğne batması vs) 48-72 saat içerisinde ?Hepatit-B´ye karşı özgül Hiperimmünglobulin dediğimiz koruyucu serum yaptırmak gerekir. Hepatit B virüsü taşıyan kişi ile cinsel temas sonrası ise bu immünglobulinin 14 gün içinde yapılması yeterlidir.

30? Riskli gruplar kimlerdir?

? Doktorlar, hemşireler, ebeler ve diğer hastane personelleri, sürekli kan nakilleri yapılan kan hastaları, uyuşturucu kullananlar, aile bireyleri arasında taşıyıcı bulunan kimseler ve eşcinseller ve sık cinsel partner değştirenlerdir.

31? Aşılama nasıl yapılmalıdır?

? 0, 1, 6. aylarda toplam üç kez, veya riskli durumlarda 0, 1, 2 ve 12. aylarda dört kez şeklinde yapılabilir. Genellikle bu yeterlidir.

32? Gebelere aşı yapılabilir mi?

? Aşı fetüs için zararlı olmadığından, gebelere aşı yapılabilir.

33? Hangi tür aşılar kullanılmaktadır?

? Gen teknolojisi ile üretilen aşılar kullanılmaktadır. Son derecede güvenlidir.

34? Aşılar nasıl yapılmalıdır?

? Çocuklara çocuk dozunda, erişkinlere erişkin dozunda yapılır.

35? Aşılar kanser yapar mı?

? Bu zamana kadar yapılan çalışmalarda böyle bir bulguya rastlanmamıştır.

36? Kronik(Süregen) Hepatit-B tanısı nasıl konulur?

?İzlenen akut viral Hepatit-B´de 6 Ay içerisinde klinik laboratuar ve patolojik iyileşme oluşmamışsa, veya bir kişide HBsAg 6 aydan uzun süre pozitif kalırsa Kronik Hepatit-B kabul edilir.

37? Kronik Hepatit-B olasılığı ne kadardır?

? Akut viral Hepatitlerin % 5 ila 10 kadarı tahminen kronikleşmektedir. Belirtili yani sarılığı olan yetişkin bir akut viral hepatit B hastasında kronikleşme ihtimali %1´i geçmez.

38? Hepatit-B geçiren hastalar diğer tip Hepatit geçirebilir mi?

?  Geçirebilir.

39? Hepatit-B tipi hastalığı olanların <> tipi Hepatit olma olasılığı yüksek midir?

? Evet yüksektir.

40? Kronik Hepatit-B´nin tedavisi nasıldır? Korunma tedaviden daha mı ucuzdur?

?Tedavisi: İstirahat, Diyet, İlaçlar ve Karaciğer Naklidir. Korunma ucuzdur. Kronik Hepatit Hepatit-B tedavisinde kullanılan ilaçlar (İnterferon ve antiviral ilaçlar) son derce pahalıdır. Bu hastalığı aşı ve yaygın eğitimle önlemek, koruyucu hekimlik çerçevesinde programlar yapmak daha önemlidir.

YORUM VE SONUÇ: Viral hepatit-B hakkındaki bilgilerimiz her yıl artmakta, bir önceki yıl öğrendiğimiz bilgiler eskimektedir. Bu nedenle geçiş yoları, virüsün özellikleri, Kronik Viral Hepatit-B tedavisine ait bilgilerimizi güncellemekte yarar vardır. Aşı konusunda duyarlı olmamız toplumsal görevimiz olmalıdır.

 

GÜNDEM

Gölbaşı'nda öğrencilere orman yangını eğitimi verildi

Adıyaman’ın Gölbaşı ilçesinde orman işletme şefliği tarafından öğrencilere yangın eğitimi verildi.

BÖLGE HABERLERİ

Polis ekipleri tarafından 3 çalıntı motosiklet ele geçirildi

Polis ekipleri tarafından 3 çalıntı motosiklet ele geçirildi

BÖLGE HABERLERİ

2 milyon TL’lik kaçak malzemeye el konuldu

2 milyon TL’lik kaçak malzemeye el konuldu

BÖLGE HABERLERİ

Kaza sonrası LPG tankındaki kaçağa itfaiye müdahale etti

Kaza sonrası LPG tankındaki kaçağa itfaiye müdahale etti