Eski Besni´de hayat alaca karanlıkta ezan sesi, horozların sesi ve sokak aralarında, kapı önlerinde, sebepsiz yere havlayan köpeklerin sesleri ile başlardı. Taş döşemeli dar sokakların hemen hemen hepsi de esnafların bir arada bulunduğu çarşıya çıkar, burada insan sesleri uğultu halinde birbirine karışırken herkes kendi işine koştururdu.
Külhan önü dükkânlarla çevrili bir alan idi. Bu alan aynı zamanda şehrin Pazar yeri olup insanlar burada alacağını alır, satacağını satardı.
Bu güzel şehir kalenin etrafını bir gerdanlık gibi çevirmiş, hanları, hamamları, camileri, medreseleri, çeşmeleri, köprüleri ile iç içe olan beyaz suvaklı toprak damlı evleri ile sevginin ve huzurun beraber yaşandığı bir yerleşim yeri idi.
Aresenin önündeki dut ağacında yine serçeler çığırtkanlık yaparcasına ötüşürlerken belediyenin tahsildarı İbrahim ağa (Salıcı) ile yardımcısı Vakas efendi (Uzun) aresenin çarşıdan taraftaki kapısından içeri girdiklerinde her zamanki gibi arpa buğday çuvalları tartılmayı bekliyordu.
Atlarını, katırlarını hana bırakan köylü vatandaşlar aresede mallarının başında alıcılarla birlikte tartı işinin bitmesini bekliyordu. Areseden aldığı buğdayları arpaları dükkânını da ölçek ile gıret ile vatandaşlara satan nağonun oğlu Haceli (Araz) dayıda pazarlık etmek için çuvalların başında beklemekte idi. Tartı işlerini ölçekci Vakas süratle bitirmiş şimdi oturdukları taburelerde kahveci mahli ustanın özenle pişirip getirdiği kahvelerini yanındakilerle laf ederek içiyorlardı.
Şehirde, sonbaharda aniden bastıran yağmurla şehrin ortasından geçen dere taşmış bazı evleri de azgın sular yutarak götürmüştü. Bu sel olayında bir vatandaş evdeki kapları, kacakları kurtarmak amacı ile eve girdiğinde sel evle beraber kendisini de alıp götürmüş cesedini gidip çayda alıp gelmişlerdi.
Bu olaydan sonra şehirde göç başlamış evlerinin taşını, ağacını söken insanlar yeni kurulan şehirde yeni bir hayata adım atmışlardı. Yeniden bir şehir kuruluyordu. Üç dönem bu ilçede Belediye başkanlığı kazanan rahmetli Mehmet Özbay (Fiyaka) ilçenin belediye başkanı idi. Çizilen imar planı ile yolların caddelerin yanı sıra bir de şehrin merkezine Pazar yeri yaptırmıştı.
Pazara köylerden yayıklarla ayran ve yoğurt getirilip satılırdı. Yoğurt ve ayranda ekşilik olursa o zamanlar çarşı ağası dedikleri Belediye görevlisi Zabıtalar sattırmazlar, ekşimiş malları imha ederlerdi. Pazarda ayran ve yoğurtların satışı o zamanlar Belediye görevlileri tarafından satıcılara günlük kiralanan çarşı tastı denilen parlak tenekeden yapılmış bir litre hacmi olan kaplarla yapılırdı. Bu pazar yerinde tartı karşılğı ücret alınan kantarda üçü de rahmetli olan Avukat Şemsettin Öndoğan´ın babası Haci Memet Öndoğan, belediye personeli Abdullah Dutlu´nun babası Bedrettin amca daha sonra Karaoğlanlardan Mustafa kiraz görev yaptı.
1999 yılında Vali yardımcılığından emekli olarak memleketine gelip belediye başkanı seçilen rahmetli Mustafa ORUÇOĞLU seçildikten sonra yaptığı ilk işlerden birisi de Belediye imkânları ile belediye personeline Pazar yerinin üstünü kapattırmak olmuştu.
2014 yılında ikinci kez Belediye başkanı seçilen İbrahim ÖZTÜRK pazardaki dükkanların bakım ve onarımı sürdürmüş aradaki alanların üstünü kapattırarak pazar yerine modern bir görünüm kazandırmıştır.
Bu çabaların hizmetin karşılığında Belediye başkanı İbrahim ÖZTÜRK´ün başkanlığında belediye meclisi toplanarak Pazar yerine BESNİ MUSTAFA ORUÇOĞLU ŞİRE PAZARI adını oy çokluğu ile vermiştir. Yorgunlukla gayretin bir arada harmanlandığı köylerde baharın başlaması ile pazara peynir, yoğurt, süt, tereyağı gibi hayvansal ürünler Oyratlı´dan, Sofraz´dan, Kargalı´dan, Eskiköy´den, Hasemli´den ve Hevedi köylerinden getirilerek sabahları alıcılarına gün neyi götürüyorsa o fiyata satılır.
Besni´nin yoğurt ihtiyacı büyük oranda Gölbaşı´na bağlı Pembaa köyünden karşılanır. Önce pazarda Domates, Patlıcan, Biber Şitilleri satılır bostan edecek olanlara daha sonra yerli domates, salatalık, patlıcanın yanı sıra meşhur Oyratlı biberi çuvallarla pazara getirilip kilo ile satılarak oradan evlerde sofralarda yerini alır. Besni pazarında Antep fıstığı altın, dolar borsası gibi günlük inen kalkan fiyatlarla alınıp satılır, insanlar bir yıllık emeklerini paraya çevirerek kazançlarını alıp söz verilipte günü gelen borçlarını dağıtırlar. Başka yerlere bakılırsa farklı bir gelenek Besni´de Pazar kültürü, aşağı şehirde külhan önünden bu günkü yukarı şehirdeki Mustafa ORUÇOĞLU şire pazarına kadar uzanan pazara kurulan kantardan tartı parası alma başka ilçelerde olmamasına rağmen bizde bu gelenek hala devam etmektedir. Tüm okuyucularıma Pazar yerinden selam ve sevgilerimi sunarım.
