Hatırlarsanız 28 Temmuz DÜNYA HEPATİT GÜNÜ idi. Bizde sorulu yanıtlı olarak bu hastalıklardan Viral Hepatit-B´yi anlatabilirsek görevimizi yapmış sayılırız.Bu önemli konu hakkında farkındalık oluşturmak herkesin görevi olsun.Özellikle medyanın.
1- Hepatit-B nedir?
Hepatit-B virüsü tarafından oluşturulan, temelde karaciğeri etkileyen bir enfeksiyon hastalığıdır.
2- Hepatit-B virüsü nasıl bulaşır?
Enfekte olmuş kan ya da serum teması ile bulaşır. Bunun yanında cinsel yolla da bulaşabilir. Ayrıca ter, salya, anne sütü gibi diğer vücut salgıları ile de bulaşma riski olabilmektedir. Bugün aile içi geçiş ya da yatay geçişte önemli bir bulaşma yoludur.
3- Virüsün kuluçka süresi ne kadardır?
Virüs alındıktan sonra, 1 ila 6 ay arasında hastalık ortaya çıkar. Ortalama olarak kuluçka süresi 1,5 ila 2 aydır.
4- Virüs bulaştıktan sonra nelere neden olur?
Akut Hepatite, "Fulminant Hepatit? dediğimiz çok ağır seyreden Hepatit tipine, Kronik Hepatite, kronik taşıyıcılık durumuna , siroza ve karaciğer kanserine neden olabilir.
5- Hepatit-B´nin kanserle ilişkisi varmıdır?
Evet, Hepatit-B´nin karaciğer kanseri ile çok açık bir ilişkisi bulunmaktadır.
6- Akut (İlerlemiş) Hepatit-B nasıl bir hastalıktır?
Sarılıklı ve Sarılıksız tipleri vardır.
7- Sarılıklı formda klinik nasıl başlar?
Ateş, bulantı, kusma, titreme, yorgunluk, bitkinlik, eklem ağrıları şeklinde başlangıç dönemi ile birlikte oluşur.
8- Sarılık ne zaman ortaya çıkar?
Başlangıç dönemi yaklaşık bir hafta sürer ve sonra sarılık belirir.
9- Sarılık nasıl belirti verir?
İdrarın rengi koyulaşır, cilt ve gözün beyaz kısmı sararır, ayrıca karnın sağ üst kısmında ağrı olabilir.
10- Sarılıksız form nasıldır?
Hastalık hafif seyreder. Belirtiler genelde silik olup, gözden kaçarak tanı konulmasını zorlaştırabilir. Halsizlik, yorgunluk, iştahsızlık, yağdan sigaradan tiksinti gibi belirtileri vardır.
11- Çocuklarda hastalığın seyri nasıldır?
Çoğunlukla sarılık olmadan, silik klinik belirtilerle geçerek gözden kaçabilir, Bazende ?Kolestatik (Safra yollarını tıkayıcı) Tip? ile seyredebilir.
12- Kolestatik Tip nasıldır?
Camcı macunu gibi dışkı, idrarda Billiurubin (bunlar tahlillerde yazılıdır) artısı, Uribilinojen kaybolması ile kendini gösterir.
13- Fulminant(Öldürücü) Hepatit nedir?
Yaygın karaciğer harabiyetine (harap olmasına) neden olan, ağır seyreden, koma ve ölümle sonuçlanabilen bir tiptir.
14- Fulminant Hepatitte klinik nasıldır?
Viral Hepatit gibi başlar fakat ağır seyreder, hastada önce yorgunluk, ilgisizlik ardından da huzursuzluk, sık soluma, havale, zihinsel bozukluk, ellerde titreme, nefeste kötü koku görülür. Karaciğer hızla küçülür.Karaciğer testlerinde de ani düşme olur.
15- Hepatit-B laboratuarda nasıl tespit edilir?
Virüse ait HBSAg, HBCAg (serumda görülmez), HBEAg dediğimiz antijenlerin(Vücuda yabancı moleküllerin) ve buna karşı vücutta oluşan anti Hbc, Anti Hbs. Anti Hbc ve Anti Hbe Antikorların (Bağışıklık molekülleri) tespiti ile anlaşılır.
16- Bu göstergeler ne zaman ortaya çıkar?
Sarılığın ortaya çıkmasından haftalar önce serumda HBSAg ve HBEAg tespit edilir. Kanda 1 ila 3 ay kalırlar. Fakat HBCAg hiçbir zaman kanda bulunmaz. Hastalığın erken döneminde Anti HBc IgM süratle oluşur ve akut(yeni oluşan) infeksiyon için tanı koydurucudur. 3 ila 6 ay içinde yerini Anti HBc IgG´ye bırakır. HBSAg kaybolduktan sonra kısa bir boşluk (pencere dönemi) olur. Daha sonra Anti Hbs ve Anti Hbe belirir. Bu sürecin iyiliğini gösterir.
17- Kronik(Süregen) taşıyıcılık ne demektir?
Taşıyıcı kişilerde virüs bulunur, fakat hastalık oluşturmaz. Bu kişiler normal görünür. Kandaki Virüs sayıları düşüktür. Ama bulaştırıcılık özellikleri vardır.3-6 ayda bir izlenmeleri iyi olur.
18- Kronik taşıyıcılıkta laboratuar bulguları nasıldır?
HBSAg pozitif bulunur. Ancak bu Ag´ye karşı vücutta anti HBs oluşturmaz.
19- Akut(Yeni oluşan) hastalıkta; laboratuvarla nasıl tanı konur?
Anti HBc IgM´nin pozitifliği akut hastalık için tanı koyucudur.
20- Bulaşıcılığı en çok olan hangisidir?
?HBEAg>?
21- Akut (Yeni oluşan) Hepatit-B´nin tedavisi nasıldır?
Özgül bir tedavisi yoktur. İstirahat ve diyet önerilir. Gerekirse hastaneye yatırılır. Çevresine bulaşma yolları hakkında eğitim verilip hızla bu gruba aşılama programı uygulanır.
22- Diyet tedavisinde yapılması gerekenler nelerdir?
Az yağlı, yüksek kalorili, sindirimi kolay, hafif gıdalar verilir. Kolestatik formda yağ alımı asgariye indirilir. Fulminant formda ise protein alımı kesilir.
23- Hastalığın gelişimi nasıldır?
Çocuklarda iyidir. Erişkinlerde %90 şifa ile sonuçlanır. Fulminant gidiş seyrektir. Geri kalan %5-10´da kronikleşme olur. Taşıyıcıların %2-3´ün de ise gelişebilir. Kronik hepatit; siroz ya da kanserle sonuçlanabilir.
24- Hastalık gebelerde nasıl seyreder?
Akut viral Hepatit gebelerde daha ağır seyreder.
25- Taşıyıcı anneden bebeğe geçiş olur mu?
HBSAg (+) olan anneden doğan çocuklarda büyük olasılıkla HBSAg pozitiftir. Çoğunlukla doğum sırasında anne kanından geçer. Anne hem HBSAg, hem de HBEAg pozitifse bulaşma olasılığı daha fazladır.
26- Yeni doğanda hastalık nasıldır?
Genellikle belirtisizdir. Taşıyıcılık pozitiftir.
27- Taşıyıcı anneden doğan çocuklar için ne yapılmalıdır?
Doğumdan sonraki ilk gün HBlg (Hepatit-B için özgü serum) ve aşı yapılır. Aşı 1 ve 6 ay sonra tekrarlanır.
28- Taşıyıcı anne bebeğini nasıl besler?
Taşıyıcı anne zorunlu olmadıkça bebeğine anne sütü vermemelidir. Bebekte aşılama sonrası bağışıklama olumlu ise anne sütü verilebilir.
29- Hepatit-B´den korunma yollarını anlatırımsınız?
Hastanelerde tıbbi malzemeler bir defa kullanımlık olmalı, iyi dezenfekte edilmelidir. İşi biten şırıngalar delinmez atık kabına konmalı, iğnesi plastik kılıfına geri takılmamalıdır. Çok gerekmedikçe kan ve kanla ilgili ürünler kullanılmamalıdır(Ne kadar güvenli test edilirse edilsin.). Kan vericilerden iyi bir öykü alınarak(Uyuşturucu bağımlılığı, devamlı kan alıcısı, hepatit öyküsü v.b.) çok gerekli ise ve ilgili testler yapılarak, uzman kontrolünde kan nakli yapılabilir. Kan kardeşliği için kan akıtmak, akupunktur, dövme, piercing son derece risklidir. İşlem öncesi kanla bulaşan hastalıklar yönünden iyi bir araştırma yapılmalıdır.Diş fırçası,makas, jilet, tıraş makinesi Bu aletler olanaklı ise 15 dakika kaynatılmalı veya, % 5 çamaşır suyu ile en az 30 dakika muamele edilmelidir.Bulaş riski olan yüzeyler % 10 luk çamaşır suyu ile silinmelidir.,manikür,pedikür aletleri ortak kullanılmamalıdır. Eve gelen misafirlerde risk oluşturabilir. Evde aile fertlerinden birinde Hepatit-B olabilir. En iyisi bu durumlara karşı zaman kaybetmeden aşı yaptırmaktır. Hepatit-B aynı zamanda cinsel yolla da bulaşabildiğinden, tek eşlilik, güvenli cinsel ilişki, çok eşlilik durumunda kondom kullanmak en iyi çözümdür.Eşimiz Virüs taşıyorsa ve diğer tüm durumlarda,aşı yaptırmak, aşılı isek ve bağışıklılığımız oluşmuşsa sorun yoktur. Hepatit-B´li kişi ile riskli temaslarda 48-72 saat içerisinde ?Hepatit-B´ye karşı özgül Hiperimmünglobulin dediğimiz koruyucu serum yaptırmak gerekir.
30- Riskli gruplar kimlerdir?
Doktorlar, hemşireler, ebeler ve diğer hastane personelleri, sürekli kan nakilleri yapılan kan hastaları, uyuşturucu kullananlar,aile bireyleri arasında taşıyıcı bulunan kimseler ve eşcinsellerdir.
31- Aşılama nasıl yapılmalıdır?
0, 1, 6. aylarda toplam üç kez, 0, 1, 2 ve 12. aylarda dört kez şeklinde yapılabilir. Genellikle bu yeterlidir.
32- Gebelere aşı yapılabilir mi?
Aşı fetüs için zararlı olmadığından, gebelere aşı yapılabilir.
33- Hangi tür aşılar kullanılmaktadır?
Gen teknolojisi ile üretilen aşılar kullanılmaktadır. Son derecede güvenlidir.
34- Aşılar nasıl yapılmalıdır?
Çocuklara çocuk dozunda, erişkinlere erişkin dozunda yapılır.
35- Aşılar kanser yapar mı?
Bu zamana kadar yapılan çalışmalarda böyle bir bulguya rastlanmamıştır.
36- Kronik(Süregen) Hepatit-B tanısı nasıl konulur?
6 Ay içerisinde izlenen akut viral Hepatit-B´de klinik laboratuar ve patolojik iyileşme oluşmamışsa, Kronik Hepatit-B kabul edilir.
37- Kronik Hepatit-B olasılığı ne kadardır?
Akut viral Hepatitlerin % 5 ila 10 kadarı tahminen kronikleşmektedir.
38- Hepatit-B geçiren hastalar diğer tip Hepatit geçirebilir mi?
geçirebilir.
39- Hepatit-B tipi hastalığı olanların > tipi Hepatit olma olasılığı yüksek midir?
Evet yüksektir.
40- Kronik Hepatit-B´nin tedavisi nasıldır? Korunma tedaviden daha mı ucuzdur?
İstirahat,diyet,antiviral ilaçlar,ilerlemiş durumlarda karaciğer naklidir.
YORUM VE ÖNERİLER:
Korunma herzaman tedaviden ucuzdur. Bu hastalığı aşı ve yaygın eğitimle önlemek, koruyucu hekimlik çerçevesinde programlar yapmak daha önemlidir.
