Bugün sizlere en önemli küresel sorunlardan biri olan ?VİRAL HEPATİT-C? enfeksiyonundan bahsedeceğim. Bir kısmı kitabımızda ?hepatit C? başlığında değinilmiş olsa da burada temel bilgilerle birlikte önemli başka noktaları sunacağım.
Dünyada tahminen 200 milyona yakın insanı etkileyen ?Viral Hepatit-C Enfeksiyonu (VHC)? % 85 oranında? kronikleşme (Süreğenleşme)? göstererek, ?Siroz ve Karaciğer Kanserine? yol açmaktadır. Viral Hepatit-B´den farklı olarak daha çok kan ve kan ürünleri ile bulaşabilen ve aşısı olmayan ?Hepatit-C virüsü?, Türkiye´de yaklaşık; %1-2 civarındadır (Ortalama bir milyon kişi). Tedavisi son derece pahalı olup, devamlı izlemi ve masraflı tetkikleri ile insanı canından bezdiren bu hastalığı gündeme getirmemiz, bir kişiyi bile kazanmamız ilkesi doğrultusunda, anlamsız, akılsız, bilim dışı siyasi çekişme içinde mesafe kaybettirilen ülkemizde, son derece önemlidir. Anlaşılması için ?Sorulu, yanıtlı? konuyu irdelemeye çalıştık. Farkındalık yaratabilirsek ne mutlu bizlere!
Viral Hepatit-C (VHC) nedir?
Hepatit-C virüsü ile oluşan, birincil olarak karaciğeri tutan, viral bir enfeksiyon hastalığıdır.
Viral olduğuna göre antibiyotiklerle tedavi edilebilir mi?
Hayır. Sadece VHC´ ye yönelik antiviral tedaviyle mümkün olabilir.
VHC kronikleşmeye (Süreğenleşme) yol açarmı?
Evet, % 85 oranında kronikleşir. Çok yüksek bir orandır. B´de oran % 5 dir.
4)Diğer kronik Viral Hepatitlere yol açan virüsler hangileridir?
C ile beraber B ve D´dir.
VHC´ de karaciğer testleri nasıl gözlenir?
%75´de yüksek, % 25´de normal olabilir.
Kronik(süreğen) VHC tedavi edilmez ise nasıl seyreder?
Yaklaşık üçte biri siroza, karaciğer yetmezliği ve karaciğer kanserine ve ölüme yol açabilir. Bu süre ortalama 20-30 yıldır.
VHC´nin bulaşma yolları nelerdir?
-Kan ve kan ürünleri (sağlıklı olmayan koşullarda yapılan kan nakilleri, akupunktur, dövme, manikür, pedikür, sünnet, diş müdahaleleri, cerrahi işlemler, traş, enjeksiyonlar v.b.)
-Cinsel yol (Çok nadir bulaşıp, çok eşlilerde oran artar)
-Anneden çocuğa (VHC´li gebe anneden, doğum sırasında çocuğa geçebilir. Oran düşüktür)
VHC şüpheli hastaya hangi testle tanı konur?
ANTİHCV denen basit bir testle tanı konulur.
ANTİ HCV testi Pozitif çıkan hastaya ne yapılır?
Durumu izah edilerek, hasta hakları çerçevesinde, hastayı rencide etmeden, doğrulama için, virüs sayımını da gösteren HCVRNA testi yapılır.
Kronik VHC´li hastalarda bulgular nelerdir?
Genellikle bulgu vermez. Bulgular başlayınca hastalık ilerlemiş olarak düşünülür.
VHC Virüsü nasıl bir virüstür?
Çok zayıf bir RNA virüsüdür. Hepatit-B virüsünden daha zor bulaşır. Kuruluğa, sıcaklığa, güneş ışığına, dezenfektanlara fazla dayanıklı değildir.
Kronik VHC´de tedavi nasıl yapılıyor?
Eskiden haftada 3 kez yapılan, şimdi ise haftada bir kere uygulanan interferon denen iğne ve Ribavirin denen hapın birlikte kullanımı ile yapılmaktadır. Yanıtsız olgularda tedaviye eklenmek üzere ?Telaprevir ve Boceprevir? adlı yeni ilaçlar piyasa sürülmüştür. Son derece maliyeti yüksek ilaçlardır. Ayrıca ağır işlerde çalışmaması, alkol ve sigaranın yasak olduğu dengeli bir karaciğer koruma diyeti, Hepatit-B enfeksiyonu yoksa hepatit-B aşısı yaptırmak gerekir.
İnterferon tedavisi nasıl yapılır?
Haftada bir kez cilt altına iğne şeklinde yapılır.
İnterferon (iğne) tedavisinin süresi ne kadardır?
Genotip 1 için bir yıl, genotip 2 ve 3 için altı aydır.
Bir yıllık tedavi sonucunda HCVRNA testi negatifleşmişse bu durumunda ne yapılır?
Klinik ve Laboratuar ölçütlerine göre düzelmeye bakılır. Hasta 3 ayda bir HCVRNA testi başta olmak üzere, diğer testleri yapılmak üzere kontrole çağrılır. 6.ayın sonunda düzelme sağlanmışsa (HCVRNA negatifliği) izleme bırakılır.
Bir yıllık tedavi bitiminde HCVRNA testi negatiften, 3 ay sonra pozitife dönüşürse ne yapılır?
Yineleyen VHC kabul edilerek kısa süreli (3-6 ay) aynı tedavi tekrarlanır. HCVRNA pozitifliği devam ederse tedavi bırakılır. yeni çıkan ilaçlar mevcut ilaçlara eklenerek hastaya yeni bir tedavi süreci başlatılabilir.
Bu tedavi pahalı mıdır?
Son derece pahalıdır.
VHC´ den korunmada aşı var mı?
Henüz aşısı üretilmedi
Tedavinin yan etkileri var mıdır?
Vardır. Özellikle iğne (İnterferon) tedavisi sırasında hastaların bir kısmı tedaviyi istemeden de olsa kesebilirler.
Bu yan etkiler nelerdir?
Halsizlik, yorgunluk, kırgınlık, iştahsızlık, kilo kaybı, eklem ağrıları, saç dökülmesi, psikolojik sorunlar, depresyon, intihar eğilimi gözlenebilir. Tedaviye başlamadan önce; güvene dayalı iyi bir hekim hasta ilişkisi kurmak gerekir. Hasta uyumu son derece önemlidir.
VHC tedavisinde yeni tedaviler var mı? Bunlar nelerdir?
Vardır. Yakında ikili tedavi yerine üçlü (Yeni antiviral haplarla beraber)tedaviler uygulamaya geçecek olup, Şu anda bu uygulamalar bazı merkezlerde başlamıştır.
Konunun en önemli sorusunu soralım, neden diğer hastalıklarda olduğu gibi bu hastalıktan korunamıyoruz? Korunma yolları nelerdir?
Maalesef sağlıkta ?Küresel Anamalcı Sistemin? emrettiği şekilde, sağlığı alınır satılır bir meta olarak sunarsak, olacağı budur. 224 sayılı sağlığın sosyalizasyonu yasasını günümüz koşullarında tekrar yapılandırıp, koruyucu hekimliği ön plana alırsak; bu hastalıkta da (çok para ödediğimiz ve halen tedavi başarısı yeni tedavilerle bile yaklaşık %70´e ulaşan, hem de uzun bir sürede tedavi ettiğimiz) mesafe almış oluruz. Korunma yollarının temeli halkın eğitimi, bilinçlendirilmesi, farkındalık yaratma (Bizim şu an yaptığımız gibi), Kan ve kan ürünleri ile bulaşma yolu en önemli olduğu için, bunların sıkı denetimi önemlidir. Sonuç Ve Yorum: Küresel ölçekte bu virüsün aşısı bulunmaz ve korunmada yetersiz kalırsak VHC hızla yayılacak dolayısı ile karaciğer sirozu ve kanserlerinde artış yaşanacaktır.
