Ülkemizde ve dünyada giderek artan yaşlı nüfus, beraberinde birçok sorun getirdiği gibi, Enfeksiyon hastalıklarında da birçok değişiklik ve artış getirmiştir. Biz bu yazımızda teknik terminolojiden kaçınarak, yalın bir şekilde konuyu anlatmaya çalışacağız.Umarım amacımıza ulaşırız.
YAŞLILIK (65 YAŞ VE ÜZERİ):
Yaşlılıkta bağışıklık sisteminde; daha çok hücresel yanıt yetersizliği belirgin olmakla birlikte, buna paralel olarak hümoral (sıvısal) yanıtta da bozukluk olmaktadır.
YAŞLILIKTA ENFEKSİYONU KOLAYLAŞTIRANLAR :
? BAĞIŞIKLIK SİSTEM DEĞİŞİKLİKLERİ
? DOKU VE ORGANDA DEĞİŞİKLİKLER
? SÜREGELEN HASTALIKLAR
? SOSYAL ÇEVRE
YAŞLILIKTA DOKU VE ORGAN BOZUKLUKLAR:
? Mide asidinde azalma
? Bağırsak çalışmasında azalma
? Solunum sisteminde işlev bozukluğu
? Reflekslerde bozulma
? Derinin yağ ve su içeriği kaybı
? Yerel salgılamalarda azalma
? Böbrek ve karaciğer işlevinde azalma
? Rahim sarkması, mesane baloncukları, prostat büyümesi
? Kemik yoğunluğunda azalma
YAŞLILARDA EN SIK GÖRÜLEN SÜREGEN HASTALIKLAR :
? DM (Şeker hastalığı), KOAH, Ateroskleroz (Damar sertliği)
? Prostat hipertrofisi (Büyümesi), dejeneratif (Kireçlenmeler) eklem hastalıkları, demans (Çökkünlük), nörolojik sorunlar
? Süregelen hastalıklarda kullanılan ilaçlar, hareketsizlik, beslenme bozukluğu, aspirasyon, immünosuresif (Bağışıklığı baskılayıcı) ilaç kullanımı, kateter uygulaması, eklem protezleri; enfeksiyonları arttırıcı, ağırlaştırıcı rol oynarlar.
YAŞLILIKTA GÖRÜLEN ÖNEMLİ ENFEKSİYONLAR VE ÖZELLİKLERİ :
? Akciğer enfeksiyonları (Grip sonrası bakteriyel pnömoni), Aspirasyona bağlı pnömoni)
? İdrar yolları enfeksiyonları
? TÜBERKÜLOZ (akciğer ve akciğer dışı)
? Sepsis (Kan zehirlenmesi), zona, habis kulak iltihabı
YAŞLILIKTA AĞIR SEYREDEN ENFEKSİYONLAR :
? Grip
? Zatürree ve kana mikrop karışması
? Bakteriyel menenjit
DİKKAT: YAŞLILARDA GÖRÜLEN EN ÖNEMLİ ÖZELLİK; BULGULARIN ALIŞILMIŞIN DIŞINDA OLMASI VE SİNSİ SEYRETMESİDİR. ONUN İÇİN TEDAVİDE GEÇ KALMAYALIM!
YAŞLILARDA ENFEKSİYON KLİNİĞİNDE FARKLILIKLAR:
? Önceki halinde değişme
? Bilinçte bozulma ya da güçsüzlük
? Ateş düşüklüğü (%5-50) veya normaldeki ateş düzeyinde artma
Ateşi berlirlemek için günümüzde en iyi metot kulak zarından ölçüm yapmaktır.
TANIDAKİ GÜÇLÜKLER:
? Artrite (Eklem İltihabı) bağlı ense sertliği
? KOAH/Süreğen tıkayıcı akciğer hastalığı)´da saptanan Akciğer sistem muayene bulguları
? Kalp damar sisteminde yaşla beraber gelişen değişimlere bağlı üfürümler
? Deride yaşla birlikte turgorun azalması
? Beyaz küre (İltihap Hücreleri) artışı beklenenden düşük olabilir (%32-49 oranında ciddi enfeksiyona rağmen beyaz küre artışı olmadığı gözlenmiştir.)
? Pnömoni klasik bulgular dışında halsizlik, bilinç durumunda bozukluk, gibi bulgularla başlayabilir. Çarpıntı, solunum çekilmesi diğer bulgular olabilir.
? İdrar yolu enfeksiyonlarında ateş olmayabilir. Bulantı, kusma, karın ağrısı, solunum güçlüğü ön planda gözlenebilir. İdrarda iltihap, yaşlı kadınlarda menopoz sonrası nedenlerle enfeksiyon olmadan da gözlenebilir.
? Tüberküloz; klasik bulgular dışında bulgular ve kilo kaybı görülebilir, Tüberküloz cilt testi, birincide negatif olabilir. Bir hafta sonra tekrarında (bazılarında 3. ve 4. tekrarında) pozitifleşebilmektedir.
YAŞLILARDA ENFEKSİYONLARIN ÖNLENMESİ:
? Düzenli sağlık kontrolü
? Beslenme
? Kişisel hijyen
? Kronik hastalıkların tedavisi
? Deri ve mukoza bütünlüğünü koruma
? Vitaminler (A,E,C,B) ve mineraller (çinko)
? Aşılama (Tetanoz, difteri, zatürree, grip aşısı, özel durumlardaki aşılar)
YORUM VE ÖNERİ: Yukarıda saydığım temel değişimleri göz önüne alınarak buna göre yön çizilmesi gerekir. Koruyucu Hekimliğin en önemli alanlarından biri olan yaşlıların enfeksiyonlardan korunması için temel olan; ?Sağlıklı beslenme, hareket, sosyokültürel çevrenin düzenlenmesi, aşılama ve yaşlıların Eğitimi?dir. Bunların sağlanması için sağlığın kamulaştırılması gerekir. Hasta yaşlıların sağlıklı koşullarda tedavisi ve rehabilitasyonu altı çizilmesi gereken noktalardır.
