Buzdolabının olmadığı yıllarda, soğuk ortamda saklanması gereken gıdalar için köylüler, yayladaki dağlık alanda bulunan soğuk mağaraları kullanarak yiyeceklerini korurdu. Bu gelenek, Adıyaman’ın Gerger ilçesine bağlı Yeşilyurt (Wank) köyünde günümüzde de yaşatılmaya devam ediliyor.
Köylüler, hazırladıkları keçi derisinin içine bastırılmış çökelek ve tulum peynirlerini, zor bir yolculuktan sonra Abacığ yaylasında bulunan mağaraların en derin noktalarına taşır. Bu mağaralarda yaklaşık 3 ay süreyle muhafaza edilen peynir ve çökelekler, havaların soğumasıyla birlikte çıkarılarak tüketilmeye başlanır.
Yeşilyurt Köyü sakinlerinden 72 yaşındaki Mehmet Ay, bu geleneğin aileden aileye geçtiğini belirtti. Ay, “Bu mağarayı dedemden babama, babamdan da bana miras kaldı. Bu mağaraya yaklaşık 100 aile peynir ve çökeleklerini getirip koyuyor. Çökelekleri önce keçi derisine bastırıyoruz, sonra da mağaraya getirip yerleştiriyoruz. 3 ay boyunca burada kalıyor. Kimse kimsenin erzakına dokunmuyor. Bu, güzel bir gelenektir ve umuyoruz ki gelecek nesillere de bırakabileceğiz. Burası, Allah’ın bahşettiği doğal bir klimadır. Çökelekler burada havadan da kıvamını alıyor. Kışın çıkarıp evimize götürüyoruz, ihtiyacımız kadarını kullanıyor, fazlasını ise satıp ekonomik katkı sağlıyoruz” şeklinde konuştu.
