Bilinen ve yazılı tarihi yedi bin yıla dayanan, bir çok medeniyetlere ev sahipliği yapmış farklı etnik kökenden insanı et tırnak gibi birbirine dayı-yeğen yapmış, elti-görümce yapmış bir motif kentidir Besni.
Yerli diye anılan özellikle eski Besni´de (Aşağı Şehir) ilçe merkezinde yaşayan tüm halkın Türkmen boylarından olduğu ve tarihin farklı dönemlerinde ilçeye yerleştiği bilinmektedir. 1915 yılı tehcir kanununa kadar ilçe merkezinde Ermeni vatandaşların bir çok meslek dalında ustalıklarını gözlemlemekteyiz. Bu ustalıklar zamanın çırakları ve aynı ustaların İslam dinini seçerek yaşamlarını aynen Besni´de devam ettiren çocukları tarafından bir çoğu teknolojiye yenilsede birkaç esnaflık dalında aynı şekilde devam etmektedir.
Bu ve benzeri farklı etnik kökenler ile iç içe yaşam köylerde de görülmektedir. Fırat nehri kıyısında Kızılin çok farklı lehçesi ile tamamen Türkmen köyü olmasına rağmen hemen 3 km kuzeyinde bulunan Sayören köyü tamamen Kürt halkından teşkil etmiştir. Bu her iki köyün düğün ve cenaze törenlerinde görülen dayanışma ve kardeşlik tüm ülkeye örnek olucak şekildedir.
Besni´nin gerek merkezinde gerekse köylerinde asırlardır yan yana yaşayan Türk ve Kürt halkı et tırnak gibi birbirine kaynaşmış kız alıp vermek sureti ile sayısız akrabalıklar kurmuş bir çok kişinin amcası Türk dayısı Kürt olmuştur. Bir çok Türk esnaf alış veriş yapacak düzeyde Kürtçe bilgisine sahiptir.
Her iki kesim halkının yerel kıyafetlerinde Cumhuriyetin ilk yıllarındaki Atatürk ilke ve inkilaplarına özellikle kıyafet ve Şapka açısından aşırı bir bağlılık gözlemlenir.
Dini inanç yönünden Sünni mezhep nüfusunun % 95 düzeyinde olduğu Besni´de Alevi mezhebine mensup vatandaşların bazen bir köyü yukarı ve aşağı diye aynı isimle paylaştığını görürüz. Özellikle Dedelik makamının bulunduğu Beşkoz köyü ile tamamen Sünni nüfusun hakim olduğu Kızılpınar köylerinin ortak bahçeleri olucak kadar bitişik olduğunu söyleyebiliriz. Bu iki köy halkınında dostluk ve kardeşlik açısından tüm ülkeye örnek olucak bir motif sergilediğini görürüz.
Mezheplere özelliği olan Ramazan ve Muharrem aylarında insanların birbirlerine olan saygısı gerçekten görülmeye değer niteliktedir.
azarlık hayatımın ilk günlerinde kaleme almaya başladığım Aşatma Teyze öykülerinde ki hayal kahramanının isminde yine Besni insanının engin hoşgörüsü yatmaktadır. Ayşe ve Fatma isminin birleştirilerek bir kişiye konması ve yerel aksanda Aşatma diye hitap edilmesidir. Ayşe annemizin Sünnilerde, Fatıma annemizin Alevilerde lider kadınlar olduğunu düşünürsek Besni insanının engin hoşgörüsünü anlatmaya başka şeye gerek kalmayacaktır.
