Diyarbakır’ın Ergani ilçesinde bulunan Çayönü Tepesi’nde gerçekleştirilen kazı çalışmalarında dünyanın ilk ev modeli ortaya çıkarıldı. 12 bin yıl öncesine uzanan tarihiyle Çayönü Tepesi, Neolitik Dönem’in ilk yerleşim yerlerinden biri olarak insanlık tarihinde önemli bir yere sahip. İstanbul Üniversitesi ve Chicago Üniversitesi’nin ortak projesi olan kazılar, günümüzde Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Fakültesi Müzecilik Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Savaş Sarıaltun tarafından yönetiliyor.
Kazı çalışmaları sırasında ortaya çıkarılan dünyanın ilk ev modeli, Diyarbakır Müzesi’nde ziyaretçilere sergileniyor. Ev modeli, Çayönü ahalisinin yaşam tarzı, yapı inşası ve planlaması hakkında önemli ipuçları sunuyor. Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından desteklenen kazı çalışmalarında ayrıca birçok eser gün yüzüne çıkarıldı.
Kazı Başkanı Doç. Dr. Sarıaltun, Çayönü Tepesi’nin özellikle hücre planlı yapıların bulunduğu bir alana işaret etti. Sarıaltun’a göre, bu yapılar mimarlık ve şehir planlamacılığı tarihi açısından büyük öneme sahip. Aynı zamanda kazılarda bulunan taş merdivenler, yapıların depolama amaçlı kullanıldığını da gösteriyor.
Diyarbakır Müze Müdürü Müjdat Gizligöl, müzedeki ev modelinin Çayönü halkının yaşam tarzı ve ev yapımı konusunda önemli bilgiler verdiğini belirtti. Çayönü kazısının ilimizdeki en eski ve bilimsel kazı çalışmalarından biri olduğunu vurgulayan Gizligöl, müzenin en dikkat çekici eserlerinden birinin de bu ev modeli olduğunu ifade etti. Ev modelinin, geçmişten günümüze uzanan insanlık tarihine ışık tuttuğu kaydedildi.
