Fransız deprem uzmanlarından 'Bingöl ve İstanbul' uyarısı: 3 saat arayla da olabilir

Daha önce Marmara Fay Hattı'nın haritalandırılmasında rol oynayan Fransız deprem bilimci Xavier Le Pichon'un öğrencileri, deprem bilimci jeofizikçiler Pierre Henry ve Romain Bousquet, Halk TV'de yaşanabilecek yeni depremlere dair yorumda bulundu.

İki ismin açıklamalarından öne çıkan satırbaşları şöyle: Doğu-Anadolu fayı üzerinde Kahramanmaraş'ta deprem yaşandı. 2020'de Elazığ'da da büyük bir deprem yaşandı. Şimdi aynı fayın başka bir parçası yani Bingöl kaldı. Dolayısıyla orada da büyük bir deprem bekleyebiliriz. Aslında haritada gözüken bütün kırmızı bölgelerde eğer yakın bir zamanda kırılma olmadıysa deprem beklemeliyiz.

Bingöl civarı çok kısa bir fay alanı, Kahramanmaraş bölgesine göre çok daha kısa bir alan dolayısıyla mantıksal olarak Kahramanmaraş'takinden çok daha küçük bir deprem beklenmeli. Ama bilim bize hep yanıldığımızı gösterir. Mesela Elazığ sekmeni tekrar kırılmaz mı? Kırılırsa şaşırtıcı olur, şaşırırız ama bu mümkün.

DENİZDE BİR DEPREM İHTİMALİ VAR

Tabii bir de fayın güney ucu var. Ölüdeniz fayı yani. Deniz'den Kıbrıs ile de bağlantısı var. Burada da denizde bir deprem ihtimali var. Yapılara daha az zarar verecek olsa da, bu mümkün. Aslında burası daha az bildiğimiz bir alan. Her zaman denizin altını daha az biliriz. Güncel olarak denizde çok fazla gelişmiş sismik faaliyet gözükmüyor. Ama Hatay'ın altından geçen fay, denizin altından geçerek Kıbrıs'a kadar uzanıyor. Bu da risk demek.

MARMARA DEPREMİ KAÇ BÜYÜKLÜĞÜNDE OLACAK?

En muhtemel senaryo ile ilgili çok büyük bir değişiklik yok. Fayın Silivri'den İstanbul'a olan bölgesi kırılacak ama belki de buna Marmara Adaları segmanı da eklenecek. Burada 7.2-7.4'e uzanan bir büyüklükte deprem bekliyoruz.

Güncel senaryoya göre Silivri-İstanbul arasında bir depremin olmasını bekliyoruz. Ama bir segman kırıldığında bitişik segmantta bir deprem olduğunda eskiden kırılan segmant bir daha kırılmaz diye bir şey yok. Hatta bu çok sık olur. Yani kırılan bir segmanın bitişik bir segmanda deprem olduğunda yeniden kırılması mümkün.

1912'de Çanakkale Ganos'ta büyük bir deprem oldu. Bu bölümdeki kırılma ciddiydi. Ama daha az önemli olsa da bu denizden Marmara'nın merkezi havzasına kadar uzandığını düşünüyoruz. Diğer tarafta büyük İzmit Depremi'nde kırılma karada çok daha ciddiydi. Körfezde ise giderek gücünü yitirdi. Paleosismik kayıtlar gösteriyor ki, tarihsel olarak İzmit Körfezi'nde Marmara Denizi'nin merkez hafzasına oranla çok daha fazla deprem olmuş.

Bu bize şunu söylüyor. En muhtemel senaryo beklenen depremin Silivri-İstanbul arasındaki fayda olması ama kırılmanın daha uzun veya daha kısa olması farklı segmanları da etkilemesi ihtimal dışı değil. Ganos ve İzmit'te 7 şiddetinin üstünde yeni bir depremin olması ihtimali elbette daha düşük ancak en azından 1966'dan bu yana büyük bir deprem olmayan Silivri-İstanbul hattında 7'nin üstünde bir deprem olursa, yani bir kırılma olursa Adalar segmanına da İzmit körfezine de Ganos'a da etki edebilir.

1766'DA FAY 3 AY ARAYLA KIRILMIŞTI

Son araştırmalar fayın Silivri-İstanbul sürekli bir biçimde kaydığını gösteriyor. Biz bunun doğudaki segmanla batıdaki segment arasında kırılmanın muhtemel sınırı olacağını düşünüyoruz. Ama 1766'daki depremde bir kırılmanın daha doğudaki bölümde mayıs ayında, diğer bir kırılmanın da ağustos ayında daha batıda olduğunu gözardı etmememiz lazım.

3 SAAT ARAYLA DA OLABİLİR
İkisi de 7'den büyüktü, 7,2 ve 7,4 olması lazım. Eğer aynı fayda 3 ay geçtikten sonra deprem oluyorsa bu 3 saat geçtikten sonra da olabilir. Kesin bir kural yok.