TBMM’de Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının bütçe görüşmelerinde söz alan CHP Adıyaman Milletvekili Av. Abdurrahman Tutdere Adıyamanlı depremzedelerin mağduriyetlerini ve taleplerini sıralayarak Bakan Mehmet Özhaseki’den çözüm talep etti. Tutdere ayrıca bölgedeki asbest sorununa ilişkin Türk Tabipleri Birliği ve Temiz Hava Hakkı Platformu tarafından hazırlanan Asbest Raporunu Bakan’a takdim ederek raporun gereğinin yapılmasını istedi.
“Köy evlerini teslim etmeyecekseniz köylerdeki konteynerleri değiştirin”
Bakan Özhaseki’ye köy evlerinin akıbetini soran Tutdere işlerin iyi gitmediğini söyleyerek, “Adıyaman'da kırsaldaki vatandaşlar depremde çok büyük kayıplar yaşadılar, evleri hasar gördü. Kırsaldaki konutlar konusunda sizin de sunumunuzda sadece yıl sonunda 362 konutu teslim edeceğiniz gibi bir hedef var. Bu çok düşük. Çünkü zor coğrafyada yaşayan köylü vatandaşlarımızın barınma sorununun bir an evvel çözülmesi lazım. Kaldı ki kırsaldaki köylülere dağıtılan konteynerler de ‘Çin Konteyneri’, barınma ihtiyacını karşılamaktan uzak, yalıtımı yok. Dolayısıyla bu bölgede konutları teslim etmeyecekseniz bile en azından oradaki konteynerlerin yalıtımlı konteynerlerle değiştirilmesi gerekiyor. Aksi takdirde bu kış kırsaldaki vatandaşlar için çok zor geçecek” dedi.
Kalıcı konutlar konusunda yeni mağduriyetlerin yaşanmaması için uyarılarda bulunan Tutdere, “Adıyaman’da Örenli ve Karadağ bölgesinde TOKİ eliyle yapılan evler var. Burada işler gerçekten hızlı başladı ancak istenilen seviyede değil. Ben yerinde zaman zaman incelemeler de yapıyorum. Özellikle Karadağ'daki, Örenli'deki konut alanlarında evlerin inşaatına başlandı, temeller atıldı ama okul, hastane, sağlık ocağı ve sosyal tesislere ilişkin ihaleler yapılmadı. Bunların aslında at başı gitmesi lazım. Yarın siz evleri yapacaksınız, çocuklar hangi okula gidecek? Vatandaş hangi yollardan geçecek? Bu konuda bir gecikme var. Bunun hızlandırılmasını talep ediyoruz. Eğer siz bu konuya müdahil olursanız, işler hızlanırsa en azından işler bittiğinde vatandaşlarımız yeni mağduriyetlerle karşı karşıya kalmaz” ifadelerini kullandı.
"Müteahhitler gözünü paraya dikmiş, halk sağlığı tehdit altında”
Adıyaman'da en büyük sorunlardan birinin de ağır hasarlı binaların inşaat enkazlarının döküldüğü saha olduğunu kaydeden Tutdere, “Bu saha yerleşim yerlerinin içinde, tam organize sanayinin kapısının önünde. Etrafında yerleşim alanları var ve bu yerleşim alanlarındaki vatandaşlarımız burada tozdan çok ciddi anlamda mağdur oluyorlar. Asbest tehlikesi var, biz bu asbest tehlikesine defalarca dikkatlerinizi çektik, sahada siz de talimatlar verdiniz ama şunu üzülerek söyleyeyim ki müteahhitler ne sizi dinliyorlar ne de İçişleri Bakanını. Bunlar gözünü paraya dikmiş, halkın sağlığını tehlikeye atıyorlar. Bir taraftan devletin imkânlarıyla mağduriyet giderilmeye çalışılırken bir taraftan da müteahhitler eliyle vatandaşlarımızın sağlığı tehlike ve tehdit altında” dedi.
Geçmişte Adıyaman’da Kentsel dönüşüm çalışmaları konusunda geç kalınmasının ağır faturasının sonuçlarını 6 Şubat depremlerinde yaşadıklarını ifade eden Tutdere Bakan Özhaseki’ye seslenerek “Sayın Bakan, bizim Mara ve Musalla Mahallelerimizde 2015 yılında kentsel dönüşüm kararları çıktı, bu alanlar risk alanları ilan edildi, Resmî Gazete'de yayınlandı. Ancak adımlar atılmadı ve bu risk alanında 6 Şubat depreminde binlerce yurttaşımız vefat etti. Aynı tehlike ve tehdit devam ediyor. Çünkü bölgede yeni depremlerin olacağı söyleniyor. Bu konuda elinizi çabuk tutmanızı ve yeni kayıpların yaşanmaması için tedbir almanızı bekliyoruz” dedi.
“4 bin 713 binanın tespiti yapılamamış, mahkemeler dosyalar şişti”
Hasar tespit çalışmalarının sorunlu olduğunu belirten Tutdere, “Özellikle depremden sonra alelacele yapılan tespitler vardı. Çoğu ağır hasarlı binanın sonradan hasarsız olduğu ortaya çıktı, orta hasarlıların ağır hasarlı olduğu ortaya çıktı. Hasar tespiti yapılamayan binalar var. Mesela Adıyaman'da sizin de verilerinize göre 4.713 binanın tespiti yapılamamış. Vatandaşların da imkânları olmadığı için mahkemelerde dosyalar şişti. Şimdi, idare mahkemesine yapılan başvurularda yargılama süreçleri de doğru yürümediği için vatandaşlar mağdur. Bu konuda Adıyaman'da sizden talebimiz bu hasar tespitlerine ilişkin yeniden komisyonlar oluşturmanız ve sorunlu olan, şaibeli olan veya tartışmalı olan binalarda yeniden tespit yapmanızdır. Çünkü duyumlarımız var. Ağır hasarlı binaların çeşitli ilişkiler kullanılarak az hasarlıya çevrildiği şeklinde iddialar var. Vatandaşın vicdanının rahat edebilmesi, can güvenliğinin sağlanabilmesi için sizin Bakanlığınızın öncülüğünde böyle bir tespit yapılması gerekiyor” ifadelerini kullandı.
Ağır hasarlı binaların ykıkım ve enkaz kaldırma işlemlerinin ağır ilerlediğini söyleyen Tutdere, “Ağır hasarlı binaların yıkım işleri de sizin vadettiğiniz süreç çerçevesinde ilerlemiyor, çok gecikme var. Özellikle Adıyaman'da normalde bu kasım ayına doğru ağır hasarlı binaların enkazlarının kaldırmış olması gerekiyordu ama bu işler de istenilen hızda gitmiyor. Burada gerekirse yeni müteahhitlere araç gereç desteği de sağlanarak bu enkazların bir an evvel şehirden uzaklaştırılması gerekiyor. Bir de müteahhitler demiri alıyorlar, temeli yerinde bırakıyorlar. Yani temizlik yok. Belediyeler de kaldırmıyor, o tozlar rüzgârla birlikte vatandaşların yaşam alanlarına akabiliyor ve burada tedbir alınmıyor. Depremin tüm izlerinin silinerek bu işlerin yapılması gerekiyor” şeklinde konuştu.
"Deprem illerinde havanın kirliliği çıplak gözle dahi görülüyor”
Meteoroloji ile ilgili şikayetlerini de Bakan Özhaseki’ye ileten Tutdere, “Yaz boyunca toz bulutları altında insanlar yaşam mücadelesi verdiler. Meteoroloji bir hava ölçümü yapmıyor, yaptığı hava ölçümlerini paylaşmıyor. Deprem illerinde Adıyaman'da, Malatya'da, Hatay'da havayla ilgili durum nedir? Biz ciddi manada endişeleniyoruz, havanın kirli olduğunu çıplak gözle görüyoruz ama meteoroloji bu konuda çalışma yapmıyor. Burada analiz yapmasını, hava ölçümlerini düzenli yapmasını bekliyoruz” dedi.
Samsat ilçesinde yaşanan depremleri ve sonrasındaki süreçleri hatırlatan Tutdere, “2017'de ve 2018'de biz Samsat'ta deprem yaşadık. İnanın ki aradan çok uzun süre geçmiş olmasına rağmen Samsat'ın birçok köyünde hâlâ konutlar yapılmadı. Bu, ülkemiz için de cumhuriyetimiz için de cumhuriyetin 100. yılı için de büyük bir ayıptır. Bu konuda da gerekli çalışmaların hızlandırılmasını talep ediyoruz. Olası depremlere ülkemizin hazırlığı için de mutlaka Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı bütçenizin artırılması gerekiyor. 6 milyon evin risk altında olduğu bir ülkede bu bütçeyle bu işlerin yapılma olasılığı yoktur. Hükûmete de çağrı yapalım: Çevre, Şehircilik Bakanlığının bütçesinin daha da artırılmasını talep etmiş olalım” dedi.
Tutdere ayrıca Bakan Özhaseki’nin yanıtlaması istemiyle “Adıyaman'da kalıcı konutların ilk etabını ne zaman teslim edeceksiniz? Buraya yerleştireceğiniz vatandaşları neye göre belirleyeceksiniz? Adıyaman'daki inşaat atıklarının depolandığı atık tesisi dere yatağında bulunuyor, Atatürk Barajı'na yağışlarla birlikte kirli atıkların baraja akma durumu var, Atatürk Barajı'nı kirlilikten kurtarmak için ne tür bir çalışma yapacaksınız? Adıyaman halkı adına kurallara uymayan müteahhitleri sizlere şikâyet ediyorum, kurallara uymayan müteahhitler hakkında ne tür işlemleri yapacaksınız, denetimleri artıracak mısınız?” sorularını yöneltti.
